Vormkrachten waarnemen. Hoe werkt het?

   De volgende uitspraken van Rudolf Steiner zijn hier van belang. Wanneer we iemand tegenkomen gaat ons etherlichaam meebewegen met dat van die ander en we herkennen die ander daar dan een volgende keer ook aan. Een ander voorbeeld is dat, wanneer we in een ruimte zijn waar iemand euritmie doet, hetzelfde gebeurt, ons etherlichaam gaat meebewegen.

  Bij het vormkrachtenwaarnemen maken we hier gebruik van. Wanneer ik mijn aandacht op een appel richt gaat mijn ether-lichaam "mee-appelen" met het etherlichaam van de appel. Dit geldt voor alles wat we waar willen nemen. En het gebeurt altijd al, ook nu. Ik hoef er niets voor te kunnen, dit is iets wat het (vrije) etherlichaam doet. In de opvoeding speelt dit een grote rol: kinderen leren, door de bewegingen van het etherlichaam van hun ouders en andere opvoeders te imiteren.

  Hoe krijgen we dit nu in onze waarneming?. Hier zijn ook weer uitspraken van Rudolf Steiner van toepassing. We denken normaal gesproken in voorstellingen. Als we dit los kunnen laten, komt ons denkende bewustzijn vrij van ons fysieke lichaam. Dan doet zich het verrassende feit voor dat ons denken kan waarnemen. We weten van Steiner dat we denken met dat deel van ons etherlichaam dat vrij komt rond de tandenwisseling. En dat is nu precies het gebied waar de boven beschreven bewegingen plaats vinden. Het denken wordt zelf waarnemend en neemt deze bewegingen in zichzelf waar.

   Dit is waar onze oefenweg begint. Het denken leert zichzelf waar te nemen. Daar zijn inmiddels talloze oefeningen voor. Wat is aandacht, hoe richtten we onze aandacht, hoe wordt onze aandacht getrokken? Wat is bewustzijn, hoe onderscheid ik dat van aandacht? We filosoferen daar niet over maar leren dat waar te nemen. Dat zijn op zich al waarnemingen in het ethergebied en daarmee werken we al aan een beginnend imaginatief bewustzijn. Iedere activiteit van de ziel laat sporen na in het vrije etherlichaam. Zo kunnen we het denken waarnemen nadat we gedacht hebben. Maar ook gevoelens bewegen het vrije etherlichaam en ook dit kunnen we op deze manier waarnemen. En zo ook het ether-lichaam van de appel die ons vrije etherlichaam beweegt. Bij dit meebewegen moet gedacht worden aan gewaarwordingen van beweging, vorm, kracht, kleur en warmte/koude gewaarwordingen.